Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), yıpranma payı (Fiili Hizmet Süresi Zammı - FHSZ) uygulamasında önemli bir düzenlemeye gidiyor. Tehlikeli ve riskli işlerde çalışanlara tanınan bu haktan, uygun olmayan meslekler üzerinden bildirim yapılması üzerine SGK, Nisan 2025 itibarıyla geçerli olacak yeni bir uygulamayı hayata geçiriyor.
Emeklilik Hizmetleri Genel Müdürlüğü'nün yaptığı denetimlerde, bazı işyerlerinin tehlikeli işler kapsamında olmayan aşçı, bekçi, çaycı, danışman, hizmetli ve sekreter gibi meslek gruplarını da yıpranma payına dahil ettiği tespit edildi. Bu durumun önüne geçmek isteyen SGK, söz konusu meslek kodlarından yapılan bildirimleri sistem üzerinden engelleyecek. Yanlış bildirimde bulunmaya çalışan işverenler, sistem tarafından uyarı mesajıyla karşılaşacak.
SGK'nın çevrimiçi sistemi üzerinden erişilebilecek olan kısıtlanan meslek kodları listesi sayesinde, yalnızca gerçekten tehlikeli ve yıpratıcı işlerde çalışan sigortalılar yıpranma payından yararlanabilecek.
Yeni düzenlemeye örnek olarak verilen şoförlük mesleği de yıpranma payı kapsamındaki işlerden olma ihtimali düşük olduğu için kısıtlanan listede yer alacak. Ancak, yangın söndürme işinde görev yapan itfaiye şoförlüğü, yıpranma payı kapsamında değerlendirilmeye devam edecek.
Bu yeni uygulama ile, fiilen yıpranma payı gerektiren risklere maruz kaldığı halde, hatalı meslek kodu girişi nedeniyle hakkını kaybeden çalışanların mağduriyetinin de önüne geçilmesi hedefleniyor.
Yıpranma Payı (Fiili Hizmet Süresi Zammı - FHSZ) Nedir?
Ağır, tehlikeli veya zor koşullarda çalışan sigortalılara, hem bedensel hem de zihinsel yıpranmalarının karşılığı olarak emeklilik öncesinde ilave prim gün sayısı ve hizmet süresi sağlayan bir uygulamadır. Bu sayede bu çalışanlar, normal emeklilik yaşından daha önce emekli olabilirler.
Kimler Yararlanabilir?
- 4/a (SSK) ve 4/c (Emekli Sandığı) sigortalıları,
- Kanunun 40. maddesinde belirtilen ağır, tehlikeli ve yıpratıcı işlerde fiilen çalışanlar,
- Sağlık çalışanları (yataklı/döner sermayeli hizmet sunan hemşireler ve eczacılar),
- Başlıca örnek iş kolları arasında madencilik, metal döküm, kimyasal madde üretimi, radyasyonla çalışma, polis, jandarma, itfaiye, arama-kurtarma ekipleri ve bazı öğretmen ve adliye personeli bulunmaktadır.
