Özellikle eğitimli personelin turizm sektöründen kopuşu artarak sürerken; sektörde çalışanların başka alanlara kaydığı, turizm okullarına dönük ilginin de giderek düştüğüne dikkat çekiliyor. Sektörde kronik hale helen personel sorununun bir takım nendenleri olduğunu kaydeden turizm profesyonelleri; günümüz koşullarının gerisinde kalan özlük hakları, süreklileşen fazla mesailer, sezonluk çalışma sistemi ve sıklıkla yaşana krizler nedeniyle sektörde ortaya çıkan belirsizliklere işaret ediyor. Çözüm içinse gündeme gelen önerilerin başında, mesleğin koşullarını iyileştirecek bir ‘turizm yasası’ geliyor.
Turizm çalışamları mesleki açıdan koruma altına alınmalı
Turizm Mezunları Federasyonu (TURMEFED) Yönetim Kurulu Üyesi ve Balıkesir Turizm İşletmeciliği Mezunları Derneği (BTİOYOMD) Başkanı Feridun Ergün, turizmde yaşanan istihdam sorununun çözümü için mesleğe standartlar getirecek bir turizm yasasına ihtiyaç olduğunu söyledi. Gazete Duvar’dan Ceren Akdeniz’in haberine göre, turizm eğitimi alanların sadece yüzde 10’unun meslekte kaldığını, birçoğunun sektöre geçici iş gözüyle baktığını belirten Ergün, bunun önüne geçmek için turizm çalışanlarının mesleki açıdan koruma altına alınması gerektiğini vurguladı.
‘Otel kadrolarının yüzde 10’u turizm mezunu’
Türkiye’deki mevcut ekonomik koşullarda turizmin iyi durumda olan yegane sektör olduğunun altını çizen Ergün, buna rağmen otellerde çalışan kadrosunun ortalama yüzde 10’unun turizm mezunu olduğunu belirtti. Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın personel ilanlarında bile turizm mezunu olma koşulu aranmadığına dikkat çeken Ergün, şöyle konuştu: “Okullara panellere katılıyorum. ‘Aranızda bu işi yapmak isteyen kaç kişi var’ diye soruyorum 8-10 kişi elini kaldırıyor. Çünkü öğrenciler bu işte gelecek görmüyor. Ama bu şekilde yola devam edemeyiz. Turizmi iyi bir kariyer hedefi haline getirmek zorundayız.”
Turizmde hızlı personel sirkülasyonunun kronikleşerek sektörün temel sorunlarından biri haline geldiğini ifade eden Ergün, “Özellikle son yıllarda, ‘Personel bulamıyoruz’ isyanını otel yöneticilerinden çok sık duyar hale geldik. İşinde gereken bilgi seviyesine ulaşan çalışanlar sektörü terk ettikçe her yeni personelde sıfırdan başlanıyor. Çalışanları kanunen koruma altına almazsak bu kısır döngü sürüp gider. Eğitimli turizmciler sektörde kalmaz, turizm yöneticileri de otellere gereken işgücünü sağlayamaz” dedi.
'Neden belge sorulmuyor?'
Birçok meslekte uzmanlık belgesi aranırken turizmde bu konuda yasal boşluk olduğunu dile getiren Ergün, sektörde güvence için Turizm Meslek Yasası’nın acilen hazırlanıp hayata geçirilmesi gereken bir ihtiyaç olduğunu anlattı: “İş güvenliğinden cankurtaranlığa, mimarlıktan inşaat mühendisliğine, mutfak şefliğinden havuz temizlemeye otellerde faaliyeti olan birçok alanda belge istenirken turizm yöneticiliği için, genel olmak için herhangi bir belgeye ihtiyaç yok. Bu çok tuhaf. Buradaki yasal boşluğun hızla giderilmesi, bunun için de acilen Turizm Meslek Yasası’nın çıkması gerekiyor.”
‘Kadroları tutmakta zorlanıyoruz’
Turizmde en belirleyici değişkenin personel olduğuna vurgu yapan Bellis Deluxe Hotel Belek Genel Müdürü Gıyas Şahin de şunları söyledi: “Kalifiye kadrolarımızı tesislerde tutmakta zorlanıyoruz. Kalifiye elemanı kaybetmemek için çok uğraşlar veriyoruz. Daha iyi koşullar sunma gayreti içindeyiz. Benim tesisim adına yeni ilave bir lojman çalışmam var. Yeni eğitim çalışmalarımız var. Diğer otellerde de çeşitli adımlar atılıyor. Mümkün olduğu kadar kaliteyi, standardı korumak için bu adımları atmak zorundayız. Kalifiye elemana değer vermemiz lazım. Turizmci bütün arkadaşlarıma da personel ihtiyaçlarına, eğilimlerine hassasiyet göstererek buna göre planlama yapmalarını öneriyorum.”
‘Turizmden kaçış pandemiden sonra hızlandı’
Antalya Kent Konseyi Turizm Çalışma Grubu’nun hazırladığı ‘Turizmde İstihdam’ raporunda pandemiden itibaren turizmden kaçışın hızlandığı belirtilerek ‘sektör çalışanlarının tersine göç süreci başladı’ uyarısı yapıldı. Raporda, Türkiye’nin son yıllarda turizm alanındaki başarısına rağmen, çalışanların koşullarının aynı hızla revize edilmemesinin, çalışanların sektörden uzaklaşmasına yol açtığı belirtildi.
Turizm çalışanları seracılık, kuryelik, emlakçılık gibi alanlara yöneldi
Turizmden kaçışta temel tetikleyicilerden birinin çalışanların uzun süreli işsizlik dönemi yaşamaları olduğuna değinilen raporda, şöyle denildi: "Antalya’da pandemi döneminde 1,5 yıl işsiz kalan ve her yıl kış aylarında uygulanan askı dönemlerinde uzun süreli maaş ve sigorta kesintileri yaşayan turizm çalışanları, seracılık, kuryelik, emlakçılık, sigortacılık, çağrı merkezleri gibi alanlara yönelerek, ayakta kalmaya çalıştı ve çoğu turizmi hayatlarından çıkardı. Geçmişte prestijli olan turizm mesleği, son yıllarda son çare olarak görülmeye başladı. Turizm çalışanlarının şartları ve özlük hakları ivedilikle revize edilmeli, turizm sektörünün şartları diğer sektörlerin altında kalmamalı. Turizm sezonunun 12 ay olmasa bile ilkbahar ve sonbaharın bir kısmını kapsayacak şekilde 9-10 aya çekilmesi için somut adımlar atılmalı.
