İnsanların %80‘ inden çoğunda zaman zaman çeşitli konularda evham, endişe ve takıntılar olabilir. Çoğunlukla günlük yaşam içinde ortaya çıkan bu duygular ile baş edebiliriz. Düşünceler daha kısa sürelidir, daha düşük yoğunlukta ve daha az sıklıkta ortaya çıkar.
OBSESİF-KOMPULSİF BOZUKLUK (OKB)
Takıntılı düşüncelerin günlük yaşamımızı etkileyecek, günlük aktivitelerimizi kısıtlayacak düzeye gelmesi durumudur.
OBSESYON: İstemeden aklımıza gelen, gelmesin dedikçe daha çok aklımıza gelen, kişinin zihninden uzaklaştıramadığı düşüncelerdir. Bazen imajlar, görüntüler şeklinde gelebilir. Mantık dışıdır. Yoğun sıkıntı, huzursuzluk ve anksiyeteye neden olurlar.
KOMPULSIYON: Obsesyonların neden olduğu yoğun sıkıntı ve huzursuzluğu azaltmak için yapılan davranışlardır.
OKB NE KADAR SIKLIKTA GÖRÜLÜR?
Hiç de nadir değildir. %2-3 görülür.
OKB HANGİ YAŞLARDA BAŞLAR VE KİMLERDE DAHA SIK GÖRÜLÜR?
%65 25 yaşından önce, %15 35 yaşından sonra başlar. Kadınlarda daha sık görülmektedir.
Genellikle ergenlik döneminde ve 20-30’lu yaşlarda başlamasına karşın, okul öncesi çağdaki çocuklarda herhangi bir yaşta görülebilir. Erkeklerde daha erken yaşlarda başlar.
OKB’NİN NEDENLERİ NELERDİR?
Herhangi bir kesinlik kazanmamasına karşın OKB’nin nedeni olarak birkaç varsayım üzerinde durulmaktadır.
GENETIK NEDENLER; OKB’li hastaların anne-babalarında ve diğer birinci derece akrabalarında OKB’nin sık olarak görülmesi hastalığın genetik olabileceğini düşündürmektedir.
BEYIN IŞLEVLERINDE BOZULMA VE SEROTONIN; Beyin üzerinde yapılan araştırmalarda beynin bazı bölgelerinde ve özellikle de beyin içindeki sinirsel iletimde önemli rolü olan serotonin maddesinin işlevlerinde bozukluk saptanması bunların OKB’nin nedeni olarak araştırılmasına yol açmıştır.
ÇOCUKLUK ÇAĞI TRAVMALARI; Çocukluk çağı travmalarına (örneğin, cinsel istismar) maruz kalanlarda ileri yaşamlarında önemli bir stres yaşantısı ardından OKB’nin ortaya çıkabilmesi erken çocukluk dönemlerinin OKB gelişiminde önemli rol oynadığını göstermektedir.
OKB’DE SIK KARŞILAŞILAN KOGNİTİF (BİLİŞSEL ) DEĞİŞİKLİKLER
- Siyah ya da Beyaz (ya hep ya da hiç biçiminde ) düşünme ‘’Tam güvende değilsem, büyük bir tehlike altındayım demektir. ‘’
- Büyüsel Düşünme ‘’Kötü bir şey aklıma gelirse, kesinlikle kötü bir şey olacak demektir ‘’
- Tehlikeyi Gözünde Büyütme ‘’En ufak bir değişiklik bile yapsam kötü bir şey olacak gibi geliyor ‘’
- Yetkincilik ‘’Ne yaparsam yapayım, çok iyi yapmamaya dayanamam ‘’
- Aşırı Törecilik ( Ahlakçılık ) ‘’En küçük bir yanılgım bile büyük ölçüde cezalandırılmamı gerektirir ‘’
- Başkalarına Karşı Aşırı Sorumluluk Taşıma‘’ Hiçbir suçu olmayan birine en ufak bir zarar vermemek için her zaman çok dikkatli olmalıyım. ‘’
- Düşünce/Eylem Birleşmesi (Büyüsel düşünmeye benzer ): ‘’Birine bir zarar vermekle ilgili kötü bir düşüncem olursa sanki bunu yapmış gibi olurum .’’
- Düşünceyi Aşırı Önemseme ’Kötü bir olayın olacağını düşünürsem, bunun olma olasılığı çok yükselir.’
- ’Dışlama Yanılgısı‘’Kötü bir şey olacaksa, bu ya benim ya da sevdiğim ve değer verdiğim birinin başına gelecektir. ‘’
- ‘’Soyluluk Oyunu ‘’Ne soylu bir insanım. Sevdiklerini Korumak için nelere katlanıyorum. Bütün bir gün ( yıkama, sayma,denetleme gibi)törensel birtakım davranışlarda bulunuyorum. Çevremdeki kimsenin başına kötü bir şey gelmediğine göre doğru yapıyor olmalıyım .’’
- ‘’Olursa N’olur’’ Düşüncesi‘’Gelecekte bir yanlış yaparsam n’olur ?’’,’’Ölümcül Bir hastalığa yakalanırsam n’olur ?’’,’’Başkasına bir zarar verirsem n’olur ?’’
- Belirsizliğe Katlanamama’’ Her şeyden yüzde yüz emin olmadıkça ve her şeyin yolunda gideceğini tam olarak bilmedikçe rahatlayamam. Herhangi bir şeyi (geleceğim, sağlığım, sevdiklerimin sağlığı)tam olarak bilememek katlanılır gibi değil …’’
Uzm.Dr. Sevilay ZORLU
Psikiyatrist & Psikoterapist
KognitifDavranışcıTerapist, CinselTerapist, Hipnoterapist (Regresyon), AileTerapisti, SanatTerapisti
Tel: 0242 316 98 99
www.antalyaterapipsikiyatri.com
https://neorezonansantalya.com/
YouTube: https://www.youtube.com/results?search_query=sevilay+zorlu
Facebook: https://PsikiyatristSevilayZORLU
Twitter: https://mobile.twitter.com/DrSevilayZorlu
İnstagram: https://www.instagram.com/psikiyatrist_sevilay_zorlu/…
